Psikolog Doktor Şule Çelik
Okulda yeni bir doneme başlayacaksınız, zaman zaman icinizde tanimlayamadiginiz bir sıkıntı hissediyorsunuz. Sınava girmeden önce, bir arkadaşınızın doğum günü partisinde giderken, futbol maçına çıkmadan önce ya da törenlerde size bir görev verildiğinde yaşadığınıza benzer bir sıkıntı bu. Genel olarak "stres" diye tanımlanan bu durumla baş etmenin yolları var.
1. Kaygının belirtilerini belirleyin: Kaygılı olduğunuzda içinizden gelen sesin size ne anlatmaya çalıştığını bulmaya çalışın. "..... hakkında kaygılıyım." gibi. Bu sesi en çok ne zamanlar duyduğunuzu bulmaya çalışın. Bir sınav mı yaklaşıyor, bir futbol maçınız mı var ya da bir doğum günü partisine mi gideceksiniz..
Böyle zamanlarda neler yaptığınızı bulmaya çalışın, tırnaklarınızı yiyor olabilirsiniz, saçlarınızla oynuyor olabilirsiniz, ayaklarınızı sallıyor ya da yere vuruyor olabilirsiniz. Bu gibi belirtilerin farkına varmaya çalışın.
2. Yardım isteyin: Her şeyle tek başınıza baş etmek zorunda değilsiniz. Bu yüzden sizi aşan konularda yardım istemekten çekinmeyin. Yardım alacağınız kişi bir büyüğünüz, öğretmeniniz ya da okulunuzda bulunan rehber öğretmeniniz olabilir.
3. Sizi kaygılandıran güç durumlarla başa çıkmak için önceden stratejiler belirleyin: Size kaygı veren, zor gelen şeyleri yapmak için bir plan yapın. Örneğin, matematik sınavına hazırlanırken konuları günlere bölün, hazırlanmak için gerekli zamanı ayırın ve her gün yalnızca planladığınız bölümü çalışın.
4. Sizi rahatlatan aktiviteleri belirleyin: Müzik dinlemek, yürüyüş ya da spor yapmak, bir arkadaşınızı aramak sizi rahatlatıyor olabilir. Bunlar kaygı ile başa çıkmada sağlıklı aktivitelerdir. Kaygılandığınız zamanlarda bu etkinlikleri yapmayı deneyin.
5. Hatayı nasıl tanımladığınızı analiz edin: Kendinizi mi suçluyorsunuz? Kendini suçlamak ile sorumluluk almak birbirinden farklıdır. Karamsar olanlar kendilerini suçlarlar, iyimser olanlar kendilerini suçlamazlar. "Sınavda basarisiz oldum çünkü aptalım ya da yetersizim" demek yerine, " "Sınavda basarisiz oldum çünkü sınav benim çalışmadığım bölümleri içeriyordu ya da sinavda basarisiz oldum çünkü yeterince çalışmadım." demeyi deneyin. Bu durumda, bir sonraki sınavda yanlış ya da eksik olan davranışınızı değiştirme şansınız olacaktır. Yaşamınızın diğer alanları için de bunu yapmayı alışkanlık haline getirin. Sürekli kendini suçlama ve cezalandırma, kendine zarar verici davranış (self-defeating behavior) olarak tanımlanır ve gerçekte güçlü olduğunuz halde kendinizi güçsüz hissetmenize neden olur.
6. Stresli ve zor zamanlarda iyi uyuyun ve düzenli beslenin: Çok yoğun çalışmanız gereken dönemlerde öncelikle temel gereksinimlerinizi karşılamaya çalışın. Eğer böyle zamanlarda çok yorgun düşer ya da uykusuz kalırsanız, stresle başa çıkmak için gücünüz azalacaktır.
7. Size sıkıntı veren düşüncelerinizden kurtulmaya çalışın: Bir günlük tutun ve kızgınlıklarınızı, hayal kırıklıklarınızı, üzüntülerinizi kağıda aktarın.Bu süreç sizin hangi durumlarda kendinizi nasıl hissettiğinizi anlamanıza da yardımcı olacaktır.
8. Kendi sınırlarınızı belirleyin: Matematik sınavına bir gecede hazırlanabilir miyim ya da bir haftada on kilo vermem mümkün mü? Böyle gerçekçi olmayan hedeflere ulaşmaya çalışmak gücümüzün dışındadır. Kendinize ulaşılabilir hedefler belirleyin ve küçük adımlarla bu hedefleri gerçekleştirmek için elinizden geleni yapın.
9. Önceliklerinizi belirleyin: Öyle zamanlar vardır ki, yapılacak işler arasında sıkışıp kaldığımızı hissederiz. Çöplerin atılması, ödevin bitirilmesi, bir rapor yazmak için bir çok araştırma yapılması gerekmektedir vs., vs.
Böyle zamanlarda kendiniz için en önemli olan konudan en az önemli olan konuya doğru bir derecelendirme yapın ve işlerinize sizin için en önemli olandan başlayın. Önceliklerinizi belirlemeyi bir alışkanlık haline getirin.
10. Spor yapın: Egzersiz yapmak kendinizi daha canlı, enerjik hissetmenize yardımcı olur. Basketbol oynayın, yürüyüşe çıkın, koşun, yüzün, futbol oynayın.Ne kadar az zamanınız olursa olsun mutlaka hoşunuza giden bir egzersiz yapmaya çalışın.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder