HİPNOTERAPİ VE UYGULAMALARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Psikolog Doktor Şule Çelik White

Hipnoterapi, hipnozu kullanarak odaklanmış dikkat ve artmış telkin edilebilirlik durumu yaratan bir psikoterapi biçimidir. Bu terapötik yaklaşım, anksiyete ve depresyondan kronik ağrı ve sigara bırakmaya kadar çeşitli psikolojik ve fiziksel durumları ele almak için kullanılmıştır.

Hipnoterapi Nedir?

Hipnoterapi, bir kişiyi dikkatinin yüksek derecede odaklandığı ve telkinlere daha açık olduğu bir trans benzeri duruma yönlendirmeyi içerir. Bu durum, genellikle hayal kurmaya veya bir kitaba dalmaya benzer bir farkındalık hali olarak tanımlanır. Amerikan Psikoloji Derneği (APA), hipnozu “odaklanmış dikkat ve azalmış çevresel farkındalık içeren, telkinlere yanıt verme kapasitesinin arttığı bir bilinç durumu” olarak tanımlar (American Psychological Association, 2023).

Hipnoterapinin Uygulamaları

Hipnoterapi, çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılmıştır, bunlar arasında:

1. Anksiyete ve Stres: Hipnoterapi, rahatlamayı teşvik ederek ve olumsuz düşünce kalıplarını değiştirerek bireylerin anksiyete ve stresi yönetmelerine yardımcı olabilir (Rosendahl, Alldredge, & Haddenhorst, 2023).
2. Kronik Ağrı: Araştırmalar, hipnoterapinin fibromiyalji ve artrit gibi kronik ağrı durumlarını yönetmede etkili olabileceğini göstermiştir (Barnier & Nash, 2008).
3. Sigara Bırakma: Hipnoterapi, sigarayı bırakma arzusunu pekiştirerek ve istekleri azaltarak bireylerin sigarayı bırakmalarına yardımcı olmak için bir araç olarak kullanılmıştır (Rosendahl et al., 2023).
4. Kilo Verme: Hipnoterapi, altta yatan psikolojik faktörleri ele alarak ve daha sağlıklı yeme alışkanlıklarını teşvik ederek kilo verme çabalarını destekleyebilir (Barnier & Nash, 2008).

Hipnoterapinin Etkinliği

Hipnoterapinin etkinliği, bireye ve tedavi edilen duruma bağlı olarak değişir. Bazı çalışmalar olumlu sonuçlar gösterirken, diğerleri etkinliğini tam olarak anlamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu öne sürmektedir. Örneğin, Rosendahl ve arkadaşlarının (2023) yaptığı bir meta-analiz, hipnoterapinin belirli durumlar için etkili bir tedavi olabileceğini, ancak etkinliğinin terapistin becerisine ve hastanın telkin edilebilirliğine büyük ölçüde bağlı olduğunu bulmuştur.

Hipnoterapi, zihnin gücünü kullanarak iyileşmeyi ve değişimi teşvik eden benzersiz bir psikoterapi yaklaşımı sunar. Bu nedenle çeşitli durumları tedavi etmede umut vaat etmiştir. Herhangi bir terapötik yaklaşımda olduğu gibi, hipnoterapinin sizin için doğru seçim olup olmadığını belirlemek için nitelikli bir profesyonele danışmak önemlidir.

Referanslar

American Psychological Association. (2023). Hypnosis. Retrieved from https://www.apa.org/topics/hypnosis

Barnier, A. J., & Nash, M. R. (Eds.). (2008). The Oxford Handbook of Hypnosis: Theory, Research, and Practice. Oxford University Press.

Rosendahl, J., Alldredge, C. T., & Haddenhorst, A. (2023). Meta-analytic evidence on the efficacy of hypnosis for mental and somatic health issues: A 20-year perspective. Frontiers in Psychology. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2023.1330238

KAYGI İLE BAŞ ETMEK İÇİN BİR YÖNTEM

Dr. Psikolog Şule Çelik White

Salgın, savaş tehlikesi, global ısınma, ekonomi, işsizlik.  Sürekli stres altındayız. 

Bu gunlerde kaygılarımız zaman zaman aşılması güç gibi gelebiliyor. İşte böyle hissettiğiniz zamanlarda kontrolün sizde olduğunu hatırlamanız ve kaygılarınızı ortadan kaldırabilmeniz için bir teknik paylaşıyorum sizlerle. 

Bu dönemde şifa olması dileğiyle. 

Bu teknik kaygıyla bas etmek icin beynin iki yarim kuresinin de ayni zamanda uyarilmasi ilkesine dayanir. Basit ama etkili bir yontemdir. Bu teknigi uygulamak icin bir elinizden digerine sirayla alip vereceginiz her hangi bir nesneye ihtiyaciniz var. Bu bir top, elma, portakal, anahtar, su sisesi, telefonunuz vs. olabilir. 

Oncelikle bu nesneyi bir elinize alin (top diyelim). Sonra size endise veren bir durumu dusunun. 

Ardindan bu endisenin siddetine 1 ile 10 arasinda bir numarayla derecelendirin. 1 cok az endise, 10 cok cok fazla endise olarak dusunun. 

Simdi elinizdeki topu bir elinizden digerine alip vermeye baslayin. Bu hareketi durmaksizin 1 dakika boyunca tekrar edin. Ellerinizin vucudunuz ortasi hizasinda gidip gelmesine ozen gosterin. Sag elinizi tam belinizin hizasinda tutarken sol elinizi sola dogru acabilir ya da tam tersini yapabilirsiniz. 

1 dakikanin sonunda durun. 

Simdi 4`e kadar sayarak derin bir nefes alin nefesinizi 2`ye kadar sayarak icinizde tutun ve yine 4`e kadar sayarak verin. Ardindan size endise veren durumu dusunun ve siddetini 1 ile 10 arasinda yeniden derecelendirin. 

Endisenizin siddetinin azaldigini goreceksiniz. 

Simdi yeniden size endise veren ayni durumu dusunun, siddetini yeniden derderecelendirin ve yukaridaki sureci aynen tekrar edin. 

Elinizdeki topunuzla size endise veren durum tamamen ortadan kalkana kadar bu calismayi yapmaya devam edin. 

Bu teknigi her yerde uygulayabilirsiniz, elinizde bir nesnenin olmasi ve nasil uygulayacaginizi bilmeniz yeterli. 

Panik Atakla Başetmek İçin Beş Adım

Dr. Psikolog Şule Çelik White

 

Panik atak, gerçek bir tehlike veya belirgin bir neden olmadığı halde ciddi fiziksel reaksiyonları tetikleyen ani ve yoğun bir korku durumudur. Panik atak geldiğinde kontrolü kaybettiğinizi, kalp krizi geçirdiğinizi ve hatta öleceğinizi düşünebilirsiniz. Bu nedenle panik atak korkutucu olabilir.

 

Birçok insan yaşamı boyunca sadece bir veya iki defa panik atak geçirir ve stresli durum sona erdiğinde sorun ortadan kalkar. Ancak tekrarlayan, beklenmedik panik ataklarınız varsa ve sürekli olarak başka bir atak korkusuyla yaşıyorsanız panik bozukluğu adı verilen bir durumunuz olabilir.

 

Panik atakların kendisi yaşamı tehdit etmese de, korkutucu olabilir ve yaşam kalitenizi önemli ölçüde etkileyebilir.

Bu nedenle öncelikle, size daha önce panik atak bozukluğu ya da başka bir psikolojik tanı konmuş ve tedavi başlanmışsa salgın günlerinde tedavinize devam etmeniz çok yardımcı olacaktır.

 

Öte yandan, aşağıdaki beş adımı hatırlamak ve farkındalık geliştirmek panik atak sırasında çok işinize yarayacaktır..

 

1. Panik atağın biyolojisi hakkında bilgi sahibi olun. Panik atak vücudunuzun sizi tehlikeyle başa çıkmaya hazırlamasıdır. Bir tehlikeyle karşılaştığınızda vücudunuzda bazı değişiklikler olur. Vücudunuz kendini durumla savaşmaya ya da kaçmaya yönlendirir. Organizmanın tehlike anındaki bu tepkisi hayati değer taşır ve bizleri korur. Ancak panik atak sırasında savaş ya da kaç tepkisi tetiklenir ama ortada kaçacak ya da savaşacak bir durum yoktur. Öncelikle bunun farkına varmanız gerekir.

 

2. Gerçekçi düşünün. Panik hakkında panik yapmamaya çalışın. Paniğin zararlı olmadığını kendinize hatırlatın. Vücudunuz yanlış alarm veriyor – Savaş ya da kaç sisteminiz yanlış zamanda harekete geçti - alarm bir süre sonra çalmayı durduracaktır.

 

3. Farkındalık geliştirin. Vücudunuzun alarm sistemi tetiklendikten sonra, normal haline dönmesinin biraz zaman alacağını kabul edin.  Yanlış bir alarm olduğunu anladıktan sonra vücudunuz hemen 

normale dönemez. Bunu hızla giden bir trenin yavaşlaması gibi düşünün. Trenin yavaşlaması 

zaman alacaktır. 

4. Kendinizi teskin edin. Panik ataklar gerçektir ve çok rahatsız edicidir ama ölümcül değillerdir ve sizi durdurmalarına izin vermek zorunda değilsiniz. Bu durumla baş edebilecek gücünüz olduğunu kendinize hatırlatabilirsiniz.

 

5. Son olarak panik atakların sona erdiğini kendinize hatırlatın. Sonsuza kadar sürmezler. Vudunuzdaki hormonlarınız normal düzeylerine döndüğünde siz de kendinizi daha iyi hissetmeye başlarsınız.

The Effect Of Meditation On Reducing Stress And Improving Heart Health

Sule Celik White Ph. D


          Stress has always been  part of  human life since the beginning of  humanity and people have been looking for the solution to deal with it since then. Nowadays stress is being experienced more than before for two reasons. First, human beings are not fighting with the enemy physically, which can eliminate the fearful object.  Secondly, human beings are being exposed to stress more consistently than before, and they are not able to stop or control  it. The Media is announcing stress-creating news globally. We are informed instantly if there is epidemic disease, war, economic crisis, global warming, or if we are consuming  genetically modified organisms. Additionally, we have our own personal stressful incidents in our lives, such as, work stress, conflicts in relationships or  traffic we need to go through everyday. Research show that stress is related with cardiovascular diseases.  According to the journal of Health and Stress “an article in the May 2010 issue of the American Heart Journal that reviewed the medical records of 97,000 U.S. veterans reported  that when the researchers accounted for a number of other factors related to heart attack risk, people with anxiety disorders were anywhere from 25 percent to 43 percent more likely to suffer a heart attack than those with no anxiety disorders." (“Stress, Cholesterol, Fats and Heart Disease” par. 24).
When stress is the big part of daily life, to dealing with the stress is becoming a very important issue. Basic mindfulness meditation (relaxing the mind with focusing on breathing or on a mantra or on an object) is very helpful to reduce stress and accordingly heart diseases.

          Coppola and Spector indicated that  a simple meditation practiced by subjects 15 minutes twice a day showed that meditation reduces stress by providing the physiological state of deep rest. In their study, a group of 31 practitioners meditated for four weeks on a regular basis and  they showed significant reduction of their anxiety level measured by State-Trait Anxiety Inventory (Coppola & Spector, abstract).
Meditation is an ancient technique. It is simply concentration of the mind which involves being aware of thoughts and emotions without judging them. Although meditation has many types, in this paper the basic mindfulness meditation is usually going to be addressed.  In basic mindfulness meditation the aim is to be aware of the present moment and to rest the mind by focusing on  breathing or an object. Mipham says, “The untrained mind is like a wild horse. It runs away when we try to find it, shies when we try to approach it. There is potential for communication and rapport between horse and rider, between mind and self, but the horse needs to be trained to be a willing participant in that relationship” (Mipham 19). To have communication between mind and self, the meditator focuses on his breathing, or an object, or a mantra. This provides the meditator awareness of the present moment.  When people are aware of the present moment and stay in the very moment, they are no longer in the past or the future. People usually are either interested in the past or thinking about the future. Remembering about the negative experiences of the past or being concerned about the future usually cause stress. Mindfulness meditation helps people come to the now. In other words, meditation helps people stay away from the past failures and  not worry about the unknown future. When the mind focuses on something other than thoughts, the body and mind relax.
Another technique of meditation includes the body scan. In this technique once concentration and mental stability has been achieved, the meditator progressively scans different regions of the body. While focusing on each region, the meditator becomes aware of any pain, pressure, toughness or other sensation in that area. (LaMeaux par.1).
In meditation, the goal is not to change anything, but to observe any sensation in the body and allow it to change naturally. Typically, there is a natural progressive relaxation that occurs through this technique. The meditator does not try to stop, control or change the thoughts or emotions that arise. He simply watches their content and lightly notes what is happening. The practice is much like gently touching and releasing the thoughts, allowing them to continue moving and not holding them to stay in the mind. The same practice is done with any emotions experienced during meditation. Through regular practice,  the meditator learns to rest in the natural peaceful state of mind.
Meditation is not relaxation. It requires an alert, focused awareness. To do this, the meditator sits in a certain position. Although each of the meditation practices include different sitting positions, in sitting the body is straight, arms and hands are loose resting on the thighs, and the body is strong but not uncomfortable. Having a good sitting posture provides the meditator a comfortable foundation.
        According to mental health experts, there are four different types of stress. Acute stress and episodic acute stress are considered most common. Chronic and traumatic stress are the most serious of all, and often require professional help. Stress can cause physiological health problems such as, heart attack, anxiety, depression, migraines, gastrointestinal distress, stroke, and chronic aches and pain. (William, 24).
Stress sources are also different from each other. The first stress source is perceived stress. A person may feel like he is in physical, social or financial need.  If the person cannot reach to his needs  or  the needs are denied by the other people,  this prevention may cause stress. The person may experience stress, but the cause may not be real. Rational or not, this stress creates the fear of survival.
When survival needs are in real danger, the stress level increases and creates second type of stress source.  This kind of  fear creates fight, flight and freeze responses. Fear manipulates the instinctive response in all of us.
“These two sources of stress-treats and fear-trigger the amygdala alarm set off the mindless compulsive activities that are so often destructive.” (William, 24).  In this case basic mindfulness meditation can help a person understand what is happening in the very moment. Focusing the mind on an object helps her to relax mind and body.
Another stress source is cognitive dissonance. In this situation, a person  thinks  in a way but behaves in another way. For example, a person wants to save money, but she continues spending excessively.
Uncertainty is another source of stress. Not to be able to know and control the future causes a lot of stress.
When stress becomes constant, it can cause physiological and psychological problems.
Recently a lot of research confirm that mental health is related to physical health. Oz et al. suggested that “psychological factors such as depression, anxiety, hostility, and stress may affect the development and progression of coronary heart disease” (Oz 513-523).  Also, according to Bambling, “general life stress may cause physical diseases such as coronary heart disease”. (Bambling, abstract).
Although there are many techniques that can be used to reduce stress and accordingly improve heart health, meditation is starting to be used more frequently. Meditation is one of the oldest techniques has been used to reduce stress. Recently, scientists are examining and trying to understand why and how meditation is working to reduce stress. Oz and his colleagues`  study showed that the brief meditation-based stress management program can be successfully used as a supportive program for patients at risk or diagnosed with coronary heart disease.
The heart and brain connection has been known for a long time.  In order to show this connection Wager Tor D., et al. performed meta-analysis of recent neuroimaging studies on the relationship between heart rate variability and regional cerebral blood flow. They identified a number of regions, including the amygdala and ventromedial prefrontal cortex,  in which significant associations across studies were found (Wagner et al. 747-756).
According to Lazar and her colleagues, meditation is a conscious mental process which enables a set of combined  physiological benefits that creates relaxation. In their study they found that the practice of meditation activates neural structures involved in attention and control of the autonomic nervous system (Lazar et al. abstract). “The autonomic nervous system  is of paramount importance for daily life and it regulates action on respiratory, cardiovascular, digestive, endocrine, and many other systems is controlled by a number of structures in the central nervous system.” ( Beissnar et al. 10503-10511).
Ancient practice from eastern part of world, meditation have  demonstrated positive effects on both body and mind. Awareness of these benefits got the attention of western practitioners and scientists. Emerging investigations into psychological and medical sciences have been able to provide proof of the positive effects of meditation in reducing stress, improving relaxation and heart health, which are measurable physical gains of meditation practitioners.
The establishment of the Center for Mindfulness at the University of Massachusetts Medical School in 1979 by Dr. Jon Kabat-Zinn was a pioneering development in legitimizing the benefits of meditation for stress reduction and improved heart health. Since its beginning, over 20,000 people have attended their Mindfulness-Based Stress Reduction Program. This has taught them to draw on their personal resources and capabilities to manage their own health, stress and pain. (Stress Reduction Program par. 8-9).
Because of the benefits of meditation,  mindfulness has recently become part of popular cultural awareness. The growing number of practitioners provides more data on best practices of meditation and a deeper pool of subjects to better detail the specific health benefits.
It starts with awareness of the breath and finding some time each day and calmly and non-judgmentally paying attention to our bodies and minds.
Breath in. Breath out. May all find joy, peace and happiness.




Works Cited

Beissner, Florian., Meissner, Karin., Bar, Karl-Jurgen.,Napadow, Vitaly.
“The Autonomic Brain: An Activation Likelihood Estimation Meta-Analysis for Central Processing of Autonomic Function” The Journal of Neuroscience, 19 June 2013,33(25):10503-10511;

Bento, William. "Living With Stress As The New Norm Of The Post Modern World Its Consequences And Challenges." Lilipoh 17.66 (2012): 21-27. Consumer Health Complete - EBSCOhost. Web. 4 July 2013.

Coppola, Fabrizio and David Spector. “Natural stress Relief Meditation As A Tool For Reducing Anxiety and Increasing Self-Actualization. Social Behavior & Personality: An International Journal37.3 (2009): 307-311. Academic Search Complete. Wwb. 3 July 2013.

LaMeaux, E. C. “About Body Scan Meditation What to Know to Unite Your Body Together for Physical Health and Mental Well-being” Gaiam Life Your Guide to Better Living . 

Lazar, Sara W., Bush, George Gollub., Randy L., Fricchione, Gregory L., Khalsa,     Gurucharan., Benson, Herbert “Autonomic Nervous System Functional brain mapping of the relaxation response and meditation” Neuroreport: 15 May 2000-Volume 11-Issue 7-p 1581-1585

Mehmet C. Oz, et al. "Feasibility And Effectiveness Of A Brief Meditation-Based Stress Management Intervention For Patients Diagnosed With Or At Risk For Coronary Heart Disease: A Pilot Study." Psychology, Health & Medicine 14.5 (2009): 513-523. Consumer Health Complete - EBSCOhost. Web. 4 July 2013.

Piver, Susan, ed. Quiet Mind A Beginner`s Guide Meditation.2008, p.19

"Stress, Cholesterol, Fats & Heart Disease." Health & Stress 9 (2010): 1-13. Alt HealthWatch. Web. 4 July 201
Stress Reduction Program University of Massachusetts Medical School Center for Mindfulness


Wager Tor D., et al. "Review: A Meta-Analysis Of Heart Rate Variability And Neuroimaging Studies: Implications For Heart Rate Variability As A Marker Of Stress And Health." Neuroscience And Biobehavioral Reviews 36.(n.d.): 747-756. ScienceDirect. Web. 9 July 2013.

How Not To Listen Effectively

Sule Celik White Ph. D

           “Are you listening?” she asked. “If you are busy, I can talk to you later.” He said, “No, I am listening.” while he was looking at his Ipad. “I do not understand why it is a big deal?” He left his Ipad aside. She did not have any desire to talk anymore. “Never mind,” she said, “we can talk later.” It was only a common evening. He could not understand why she was disturbed and resented about the conversation.

           Listening is the biggest part of communication. It is very easy to learn how not to listen effectively, if you already have not known, just follow the steps given;

           1. Do not consider physical necessities,
           2. Do not understand the content,
           3. Give plenty of advice,
           4. Do not pay attention to the emotional tone of the subject.

           The first part of bad listening is not to have an attentive posture. Be busy with reading the newspaper, or work on the computer, or look at your phone when you are listening to somebody. Doing dishes, checking mail, walking, and watching TV. would be as influential for not to have effective listening. Be in a hurry, move around, and do not make eye contact with the person when you are listening.

           The second part of ineffective listening is not to understand the content. When somebody is talking to you suddenly interrupt him or her and ask unrelated questions or make inadequate
comments. even better, if you start talking about yourself and show her how outstanding you are.

            The third part of ineffective listening is giving advice. Start the sentences with “If I were you,...” Tell her that you know better and she should do it this way. Be creative, make her feel incompetent.

            The fourth part of bad listening could be not to understand the emotional side of the
content. To do this, listen carefully and judge the person`s thoughts, feelings, or behaviors. Say, ”I cannot believe that you are still in love with him! Considering that he has been hurting your feelings such a long time.” Or, reject the person`s feelings. Saying, “You do not need to feel so sad just because your dog has died. You can always adopt another one.” could be very good.

            In conclusion, it is very easy to learn how not to listen effectively. All you need is to follow the steps given. Success is guaranteed.

İnternete kaydolan bir daha silinemez

Psikolog Doktor Sule Celik White

Sevgili okuyucularim bugun Hurriyet gazetesinde internet kullanimi ile ilgili yayinlanan bir haberi paylasmak istedim sizlerle, Internet son zamanlarda yasamimizin onemli bir bolumu haline geldi, bu durum daha da yayginlasarak kacinilmaz bir sekilde devam edecek.

Bir suredir sitemde ozellikle cocuklar icin Internetin saglikli kullanimina yardimci olabilecegini dusundugum onlemleri yayinlamaktaydim. Asagidaki yazinin da internetteki her hareketimizin yasamimizda ne kadar kalici etkiler birakabilecegi ve internet ortamindaki davranislarimizin yasamimizi yonlendirebilecek kadar onemli oldugunu vurgulamasi acisindan onemli oldugunu dusunuyrum.

Sevgilerimle,


İnternete kaydolan bir daha silinemez


Sefa KAPLAN 6 Nisan 2010



TİB İnternet Daire Başkanı Osman Nihat Şen, eş seçiminden iş seçimine kadar internetin ana kaynak haline geldiğini belirterek, “İnternet sanal bir dünya değil. Attığınız her adım kayıt altında. İnternet ortamına giren kişi, önce bu gerçeği kabul etmeli” dedi.


KÖYDEN kente yeni göçmüş insanlar, nasıl olsa beni kimse tanımaz rahatlığıyla olmadık işler yapar ya, internete girenler de, “Burası sanal dünya, kim duyacak, kim bilecek, bilse bile ne olacak” mantığıyla inanılmaz şeyler yapıyor. Chat odalarında, facebook’ta, twitter’da yaşananlar zaman zaman gazetelere yansısa da bunlar devede kulak aslında. Aybersgin alt tarafında ise insanın peşini yaşadıkça, hatta öldükten sonra da bırakmayacak bambaşka bir dünya var.

Yaygınlaşmada birinciyiz

Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı (TİB) İnternet Daire Başkanı Osman Nihat Şen, Avrupa Birliği Komisyonu’nun, AB’ye üye ve aday üye ülkeler arasında yaptığı araştırmada, internet kullanımının yaygınlaşması açısından Türkiye’nin ilk sırada olduğunu söylüyor. “Bu da çok şaşırtıcı değil” diyor Osman Nihat Şen, “çünkü Türkiye’de internetle yeni tanışan genç bir nüfus var. Bu nedenle internet artık kritik altyapı oldu yani vazgeçilmez bir hale geldi. Bu hızlı gelişme, doğal olarak internetin içeriğini de tartışmaya açtı.”
İnternet içeriği, bütün dünyada olduğu gibi Türkiye’de de tartışma konusu elbette ancak Türkiye’de henüz iş seçiminden eş seçimine uzanan bir çizgide, internetteki ayak izleriniz takip edilmiyor.

CV yerine internet izine bakılıyor

ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerde, artık CV’lere değil, internetteki geçmişinize bakılıyor. Kimi zaman yeniyetme iken yaptığınız bir şaka, kimi zaman çocukça bir kapris uğruna gönderdiğiniz bir mail, kimi zaman sık sık ziyaret ettiğiniz bir site karşınıza ‘suç unsuru’ olarak çıkartılabiliyor. Çünkü, internette bırakılan hiçbir iz kaybolmuyor. İnternet Daire Başkanı Şen’e kulak veriyoruz:

Fazla merak iyi değil

“İnternetteki kayıtlar hiçbir zaman silinmez. Orada attığınız her adım ömür boyu sizi takip eder. Bu nedenle, çocukluktan itibaren interneti kurallı ve güvenli kullanmanız gerekiyor. Çünkü orada yaptığınız her şey Üniversite sınavına girerken de, iş ararken de, eş ararken de sürekli karşınıza çıkacak. Bunu bilin, onun için dikkatli kullanın ve ileride sorun yaşamayın. Batı’da böyle bir kültür yerleşti bile ama bu kültür henüz Türkiye’ye gelmiş değil.” Şen, işin bu safhasında, Türkiye’deki yaygın yanlış anlayıştan da söz etme gereğini hissediyor. Çünkü Türkiye’de hâlâ, “Burası sanal dünya, ne yaparsam yanıma kâr kalır” mantığı egemen:

‘Sanal havanın temizlenmesi’

“İnternette ortaya koyduğunuz bütün görüşler, girdiğiniz bütün tartışmalar, ziyaret ettiğiniz bütün siteler hiçbir yerde olmadığı kadar kayıt altındadır. Genel anlamda diğer kayıt altına almalarda belli bir ölçü vardır ama internette hiçbir ölçü yoktur. Bu kayıt altındalık size zarar getirebilir. Onun için dikkatli olmanız şarttır. Nasıl trafikte güvenli seyahatin birtakım kuralları varsa ve siz o kurallara riayet ediyorsunuz, internette de en az o kadar dikkatli olmanız gerekiyor. Bu olumsuz bir şey değil. Biz bunu internetteki havanın temizlenmesi olarak algılıyoruz.”

Mail’ler asla ‘delete’ edilmez

Peki ya mailler? Gerçek ismimizle eşimize, dostumuza, sevgilimize; sahte isimlerle sevmediğimiz kişilere gönderdiğimiz mail’ler, onlar da bir yerlerde kayıt altında mı acaba? Osman Nihat Şen’e kulak veriyoruz: “İnternetteki her şey gibi, doğal olarak mail’ler de kayıt altında. Ama istihbarat servislerinin bunlara bakıyor olması ayrı bir şey; depolaması, hepsini bir yere kaydetmesi ayrı bir şey. Bu birazcık ürkütücü ve herkesi tedirgin edici bir ifade. Ama şunu söyleyebilirim: Önce düşün, sonra paylaş. Çünkü ileride nasıl kullanılacağını bilemezsin. ‘Think before you post,’ AB’nin kabul ettiği bir slogan haline geldi.”

Demokratik olanı tercih ediyoruz

İÇERİK düzenlemesiyle ilgili dünyada iki farklı yaklaşım olduğunu hatırlatan Şen “Bunlardan biri yasaklama ve engelleme, diğeri ise kullanıcı tercihlerini etkileme yaklaşımı. Başta Avrupa ülkeleri, dünyadaki tüm demokratik ülkeler temelde ikinci yaklaşımı benimsiyor. Ancak, bu ülkeler engelleme, filtreleme ve uyar-kaldır uygulamalarını da yaygın olarak kullanıyor. Biz de demokratik yaklaşımı benimsiyoruz” dedi.

Aileler çocukları için tedirgin

OSMAN Nihat Şen, internete bağlı evlerle ilgili şu bilgileri verdi: “10.992 anne ve babayla görüşerek, evlerde kullanılan internetle ilgili bir araştırma yaptık. Ailelerin yüzde 85’i, internet karşısında çocuklarının risk altında olduğunu düşünüyor ve endişeleniyor. Daha ilginç olanı, çocukların yaşı büyüdükçü ailelerin endişe düzeyi artıyor. Çocukları 15 yaşın üzerinde olan ailelerde bu endişe düzeyi yüzde 93’e çıkıyor. Bizim amacımız endişe düzeyini aşağı çekmek, çünkü bu durum interneti tehdit ediyor.”

İnternet artık modern dadı gibi

AYNI araştırma, çocuklarımızın yaşları ilerledikçe interneti sosyalleşme aracı olarak kullandığını da koyuyor ortaya. Söz gelişi, 7 yaşındaki bir çocuğun sosyal ağları kullanım oranı yüzde 8’de kalırken, yaşı 15 olduğunda bu oran yüzde 58’e çıkıyor. Bir başka ifadeyle, internet çocuklarımızın bakıcısı ve dadısı olmuş durumda.

Aile – Çocuk İnternet Kullanım Sözleşmesi

Psikolog Doktor Şule Çelik White

Cocugunuza interneti saglikli bir bicimde kullanabilmasi icin bilgi verdikten sonra, asagidaki gibi bir sozlesme hazirlayarak karsilikli imzalayabilirsiniz. Imzaladiginiz sozlesmeyi bilgisayarin bulundugu odanin uygun bir yerine asabilir, cocugunuzun bu bilgileri hatirlamasina yardimci olabilirsiniz.

Aile – Çocuk İnternet Kullanım Sözleşmesi

Bilgisayar ve interneti kullanmak istiyorum ve interneti kullanırken aşağıdaki kurallara uymam gerektiğini biliyorum.

1. Ailemin benim güvenliğimi ve sağlığımı düşündüklerini biliyorum. Bu yüzden, bilgisayar ve internet konusundaki kurallara uymam konusunda ailemle işbirliği içinde olacağım. İnternetle ilgili yapmamı istemedikleri bir şey olduğunda onların sözünü dinleyeceğim.

2. Adımı, adresimi, telefon numaramı, okulumu, ailemin adını, adresini, telefon numarasını ya da başkalarının beni bulmasını kolaylaştıran herhangi bir bilgiyi (tuttuğum takım, gittiğim yerler vb.), internette tanıştığım kimseye vermeyeceğim.

3. Aileme sormadan internet aracılığıyla hiçbir şey satın almayacağım ve hiçbir kredi kartı numarası vermeyeceğim.

4. Ailemle konuşmadan internet aracılığıyla sorulan sorulara cevap vermeyeceğim. Hiçbir form doldurmayacağım ya da hiçbir yarışmaya katılmayacağım. Ayrıca girdiğim sitenin bir güvenlik ilkesi olup olmadığını kontrol edeceğim. Verdiğim bilgilerin başkaları ile paylaşılmayacağı konusunda güvence verip vermediğine bakacağım. Aksi halde hiçbir şekilde kişisel bilgi vermeyeceğim.

5. Bazı insanların kötü niyetli olabileceklerini ve çocuk olmadıkları halde çocuk gibi davranabileceklerini biliyorum. Bu nedenle internette tanıştığım kişileri aileme söyleyeceğim. Ayrıca yeni tanıştığım kişilerden aldığım mesajları aileme gösterecek ve onların onayı olmadan bu mesajlara cevap vermeyeceğim.

6. İnternette hiçbir tartışmaya ya da kavgaya katılmayacağım. Eğer biri benimle tartışmaya ya da kavgaya yeltenirse, onlara cevap vermeyeceğim ve ailemi konudan haberdar edeceğim.

7. Eğer hoşlanmadığım bir şeye rastlarsam ya da ailemin benim görmemden hoşlanmayacağını düşündüğüm bir şeye rastlarsam, geri tuşuna basacağım ya da oturumdan çıkacağım.

8. Eğer bazı kişilerin çocuklara söylememesi gereken bir şey söylediğine rastlarsam, aileme söyleyeceğim.

9. İnternetle ilgili konular hakkında hiçbir şeyi ailemden saklamayacağım.

10. Eğer birisi bana resim gönderirse, görmemem gereken bir siteyi ziyaret etmemi ya da uygun olmayan bir dille konuşmamı önerirse ailemi durumdan haberdar edeceğim. Aynı şekilde yapmamam gereken bir şeyi yapmamı isterse, bunu aileme söyleyeceğim.

11. Ailemin onayı olmadan internette tanıştığım kimseyi telefonla aramayacağım.

12. Ailem yanımda olmadan ve onaylamadan internette tanıştığım kimseyle buluşmayacağım.

13. İnternette tanıştığım kimseye, ailemin izni olmadan hiçbir şey göndermeyeceğim.

14. Eğer internette tanıştığım birisi bana posta ile ya da bir kişi aracılığıyla, herhangi bir şey gönderirse aileme söyleyeceğim.

15. İnternette iyi bir dil kullanacağım ve nazik olacağım.

16. Sadece şaka yapıyor olsam bile kimseyi korkutmayacağım ya da tehdit etmeyeceğim.

17. Bilgisayarıma herhangi bir disk ya da internetten bir bilgi yüklemeden önce virus kontrolü yapacağım.

18. Ailem bana daha önce çok büyük bir tepki göstermeyeceğine söz verdiği için, internet yüzünden başıma ne gelirse gelsin, onlara söyleyeceğim.